Maandag 9 sept. 2019
Onze gastspreker van vanavond is Karin Schrijnemakers.
Karin is logopediste bij Amarant.
In de DSM 5 zijn communicatie en sociale interactie samengevoegd.
Personen met autisme hebben op een of andere manier problemen in communicatie. Deze problemen kunnen heel divers zijn. Soms niet spreken, of veel praten, gebruik van taalgebruik dat niet past bij leeftijd, of gebruiken van echolalie (herhalen van zinnen of woorden)
Autisme is een informatieverwerkingsstoornis. Ook dit kan bij diverse personen met autisme anders zijn.
Voorbeelden:
- Langere verwerkingstijd nodig hebben
- Alleen flarden van gesprekken doorkrijgen
- Opmerken van losse details. Deze losse details samenvoegen tot een geheel kost extra tijd.
Andere communicatiestrategieën
Rechtstreeks communiceren met anderen is vaak lastig. Dan zullen er andere communicatiestrategieën ingezet moeten worden.
- Soms
kan communiceren via een knuffel(beer) of (hand)pop helpen. Door op deze wijze
te communiceren blijft de communicatie zich wel ontwikkelen. De functie van een
knuffel of pop kan zijn:
- Fungeren als klankbord
- Verminderen van angsten
- Knuffel is neutraal en oordeelt niet
- Het
zoeken naar passende communicatiemiddelen is altijd maatwerk. Andere communicatiestrategieën
zijn:
- Visualiseren met behulp van teksten, foto’s of plaatjes
- Gebruiken van liedjes
- Gebruiken van gebaren
Zintuiglijke prikkels
Knuffelen (lichamelijk contact) is ook communicatie. Let er hierbij wel op dat mensen met autisme regelmatig moeite hebben met het uiten van emoties en moeite kunnen hebben met zintuiglijke prikkels. Prikkels komen vaak ongefilterd en harder binnen.
Je kunt een persoon met autisme wel leren om beter om te gaan met het ongefilterd en harder binnenkomen van zintuiglijke prikkels. Blijf wel zintuiglijke prikkels gedoseerd aanbieden om te voorkomen dat men op een gegeven moment niets meer kan hebben. Om mensen met autisme te helpen die veel last hebben van zintuiglijke prikkels kan men bijvoorbeeld bij auditieve prikkels gehoorbescherming aanbieden.
Soms blijven mensen met autisme ‘hangen’ in wat er gebeurd is. Het kan dan helpen om samen alle ‘luikjes’ te sluiten en zaken af te ronden. Tip: benoem dan ook het afsluiten van zaken.
Sommige personen met autisme zoeken prikkels juist op of maken zelf geluiden. Vaak doet men dit om onverwachte geluiden te overstemmen. Het geluid wordt daardoor voorspelbaar en je hebt zelf de controle.
Informatie letterlijk nemen is ook een kenmerk van autisme.
Overprikkeling/onderprikkeling
Een persoon met autisme kan overprikkelt of onderprikkelt zijn. Dit kan wisselen per zintuig, en zelfs per moment.
Er zijn verschillende types van prikkelverwerking:
- Mensen die prikkels opzoeken
- Mensen die prikkels vermijden
- Mensen die prikkels gebrekkig registreren
- ……..
Autisme en huisdieren
Bij een aantal mensen/kinderen met autisme kan de inzet van een (hulp)hond helpen. Hiervoor geldt hetzelfde als communiceren via een knuffel.
Er zijn echter bij de inzet van een (hulp)hond wel voorwaarden:
- De hond moet ervoor geschikt zijn; niet elke hond is geschikt
- De hond moet een zacht karakter hebben en veel kunnen verdragen
- Voorspelbaarheid is belangrijk
- Weet waar je aan begint! Een goede opvoeding van de hond is belangrijk.
Meer info bij Stichting Hulphond in Herpen. https://hulphond.nl/
Gebruik van picto’s/schema’s/ signaleringsplan
Bij een aantal personen werkt dit prima. Echter zijn er ook mensen met autisme die hier weerstand tegen hebben. De weerstand komt vaak doordat men niet op wil vallen, of dat men zich vergelijkt met anderen (bijvoorbeeld broertjes/zusjes)
Belangrijk is dat iemand zelf kan aangeven wat hij/zij nodig heeft! En op welke manier! Neem ze mee in het oplossingsproces. Het moet passen en aansluiten.
Doordat het regelmatig voorkomt dat er verschillen zijn in kalenderleeftijd en ontwikkelingsleeftijd op de verschillende ontwikkelingsgebieden is passende communicatie moeilijker. Voor jongeren en oudere kinderen kan een app op de telefoon een optie zijn. Dit valt minder op dan picto’s en schema’s.
Psycho-educatie zoals bijvoorbeeld het inzetten van brainblocs kan helpen.
Communicatie en emoties
Communicatie met personen die niet in staat zijn om emoties te verwoorden of lichaamstaal te begrijpen is lastig. Herkennen van emoties en hen hierin ondersteunen kan aangeleerd worden door bijvoorbeeld SOVAtraining te volgen. (sociale vaardigheidstraining)
Tip: bekijk op You Tube animatiefilmpjes van Autisme-TV
Communicatie bij personen die helemaal niet praten (alleen geluiden of echolalie) is er het gevaar van onderschatting of overschatting. Wees hierop alert. Soms zijn reacties ook contextgevoelig.
Tot slot
Communicatie is altijd 2-richtingsverkeer en houd altijd wederkerigheid in.
Communicatie kan zowel verbaal als non-verbaal (= lichaamstaal) zijn.
Mensen met autisme zijn soms niet in staat tot wederkerigheid en zullen dan aan hun eigen verhaal blijven vasthouden door het verhaal van anderen heen.
Let op: Het niet of moeilijk communiceren is vaak geen onwil, maar onmacht!
Ieder mens is uniek! Ieder heeft zijn eigen valkuilen, en zijn eigen kwaliteiten!